Α

Αγγλικό (BSA, BSC)
Σπείρωμα που ακολουθεί το Βρετανικό πρότυπο (British standard, BS ή British standard cycle, BSC) με μονάδες μέτρησης τις ίντσες (in, "). Συνηθισμένα εξαρτήματα με αγγλικό σπείρωμα είναι:

• Μεσαία τριβή* 1 3/8”x24 tpi* με μήκος 68 ή 73mm (σε νεώτερα Downhill/Freeride ποδήλατα 83mm), με αριστερόστροφο σπείρωμα στη δεξιά πλευρά
• Λαιμός* πιρουνιού 1” (1 1/4”)x24 tpi
• Βιδωτό* ελεύθερο 1 3/8”x24 tpi
• Άξονες τροχών 3/8”x26 tpi

Αεροθάλαμος (Tube, Inner tube)
Ελαστικός, αεροστεγής σωλήνας σε σχήμα δακτυλίου από συνθετικό ελαστικό ή λάτεξ. Φιλοξενεί τον αέρα στους τροχούς.

Aftermarket
Εξαρτήματα που πωλούνται μεμονωμένα στο εμπόριο και τοποθετούνται εκ των υστέρων σε ποδήλατα, σε αντίθεση με τα ΟΕΜ*.

Ahead
Σύστημα ρουλεμάν τιμονιού χωρίς σπείρωμα στον άξονα του πιρουνιού και τα ποτήρια (threadless).

Ακροτίμονα (Bar Ends)
Χειρολαβές που τοποθετούνται κάθετα στις άκρες του τιμονιού σε ποδήλατα ΜΤΒ-XC*. Χρησιμεύουν κυρίως στην ανηφόρα για τη μεταφορά του κέντρου βάρους πιο κοντά στο μπροστινό τροχό.

Ακτίνα (Spoke)
Σύρμα από ανθρακούχο ή ανοξείδωτο χάλυβα (σπανίως συναντάμε και ακτίνες από αλουμίνιο, carbon fiber ή kevlar) που συνδέει το κέντρο* με το στεφάνι* του τροχού. Η διατομή μπορεί να είναι κυκλική ή πεπλατυσμένη (aero spokes), η οποία δεν προσφέρει κάτι στην αντοχή, αλλά μειώνει την αεροδυναμική αντίσταση του τροχού.
Οι ακτίνες συνήθως είναι από 16 μέχρι 48 ανά τροχό, με τη συντριπτική πλειοψηφία στις 32. Με περισσότερες ακτίνες ο τροχός γίνεται ανθεκτικότερος, ενώ με λιγότερες ελαφρύτερος.

Ακτινολόγηση (Truing)
Η διαδικασία ρύθμισης των ακτίνων, έτσι ώστε το στεφάνι να περιστρέφεται επίπεδα και να βρίσκεται στη σωστή θέση.

Ακτινολόγος

• Nipple ή Spoke Wrench
  Ειδικό κλειδί για την ρύθμιση των ακτίνων.
• Truing Stand
  Βάση με ενδείκτες που τοποθετείται ο τροχός για την ακτινολόγηση.

Αλουμίνιο (Aluminium, Aluminum, Al)
Μέταλλο ελαφρύ, ανθεκτικό στη διάβρωση, αλλά με σχετικά μικρή μηχανική αντοχή σε καθαρή μορφή. Σαν δομικό στοιχείο σε κατασκευές χρησιμοποιείται πάντα σαν κράμα με προσθήκη συνήθως μαγνησίου, ψευδαργύρου ή χαλκού με δραματική βελτίωση της αντοχής του, αλλά πιο ευαίσθητο σε διάβρωση. Σήμερα οι περισσότεροι σκελετοί, αλλά και εξαρτήματα στο ποδήλατο κατασκευάζονται από αλουμίνιο.

Αλλαγές
Παλιότερη ονομασία του συστήματος αλλαγής ταχυτήτων ή των χειριστηρίων του.

Άλλεν (Allen)
Βίδες με εξωτερικά κυλινδρικό κεφάλι και εσωτερικό εξάγωνο, που είναι οι πιο συνηθισμένες στα σύγχρονα ποδήλατα.

Αλυσίδα (Chain)
Αποτελείται από πολλούς μικρούς κυλίνδρους ανάμεσα σε πλάκες συνδεδεμένες με πείρους και μεταφέρει την ισχύ από τα πεντάλ στους τροχούς. Είναι το πιο αποδοτικό (με τις μικρότερες απώλειες) σύστημα μετάδοσης κίνησης.

Αλυσοτροχός (Chainring)
Οδοντωτός τροχός για τη μετάδοση κίνησης με αλυσίδα.

Ανάπτυξη (Crankset)
Το συγκρότημα βραχίονα και εμπρός δίσκων (συνήθως περισσότερων του ενός).

Ανάρτηση (Suspension)
Διάταξη όπου οι τροχοί δεν συνδέονται σταθερά με το πλαίσιο του ποδηλάτου, αλλά με κάποιο ελαστικό μέσο (ελατήριο, ελαστομερές* ή αέρα), για να μπορούν να ακολουθούν ελεύθερα τις ανωμαλίες του εδάφους.

Ανοδίωση (Anodizing)
Ηλεκτροχημική επεξεργασία του αλουμινίου, με την οποία δημιουργείται ένα λεπτό στρώμα οξειδίου μεγάλης σκληρότητας στην επιφάνεια του κομματιού, προστατεύοντας το υλικό από μηχανικές καταπονήσεις και περαιτέρω οξείδωση. Μπορεί εύκολα να χρωματιστεί σε διάφορες αποχρώσεις.

Ανοιχτό Ρουλεμάν
Έτσι συνηθίζεται να λέγονται τα ρουλεμάν με “ποτήρια και μπίλιες*”

Ανθρακονήματα (Carbon Fiber, CF)
Υλικό από ύφασμα από ίνες άνθρακα σταθεροποιημένο με εποξική ρητίνη. Έχει αξιοθαύμαστη σχέση αντοχής-βάρους, καλύτερη από όλα τα άλλα υλικά. Χρησιμοποιείται για την κατασκευή σκελετών, αλλά και πολλών άλλων υπερελαφρών εξαρτημάτων (τιμόνια, λαιμοί, πιρούνια, βραχίονες κλπ.).

Αντάπτορας (Adaptor)
Μικρό βοηθητικό εξάρτημα για την σύνδεση δυο άλλων στοιχείων. Πιο συνηθισμένοι είναι οι αντάπτορες για τη στερέωση της δαγκάνας* του δισκόφρενου στο σκελετό ή το πιρούνι.

Απόσβεση (Damping)
Ο έλεγχος της κίνησης του ελατηρίου της ανάρτησης*. Βασίζεται στην υδραυλική τριβή που προκαλείται από την κίνηση λαδιού μέσα από διόδους ακριβείας.

ATB
All Terrain Bike – Ποδήλατο Παντός Εδάφους. Πολλοί κατασκευαστές χρησιμοποιούν αυτόν τον όρο για τα οικονομικά ΜΤΒ* τους.

Β

bar
Μονάδα μέτρησης της πίεσης. 1 bar=  100kPa=  14,5psi

V Brake
Φρένα ελεγχόμενα από ντίζα* που ενεργούν στο στεφάνι του τροχού. Μέχρι πριν μερικά χρόνια, ήταν ο κανόνας στα ΜΤΒ*, έχουν πλέον δώσει τη θέση τους σχεδόν ολοκληρωτικά στα δισκόφρενα.

BCD
Bolt Circle Diameter. Η διάμετρος του νοητού κύκλου που περνάει από τα κέντρα των τρυπών για τις βίδες των δίσκων* της ανάπτυξης*.

Βιδωτό (Threaded)
Με σπείρωμα. Συνήθως αναφέρεται στο λαιμό* με τα ρουλεμάν του τιμονιού και στο ελεύθερο*.

BMX
Bicycle Moto Cross. Αγώνισμα σε μικρή, χωμάτινη διαδρομή με άλματα, μπέρμπς κλπ. Τα ποδήλατα έχουν τροχούς 20” χωρίς ταχύτητες. Σχεδόν ίδια ποδήλατα χρησιμοποιούνται και στο Freestyle*.

Βραχίονας (Crank)
Συνδέει το πεντάλ με τον άξονα της μεσαίας τριβής και τους αλυσοτροχούς*.

Brazing, Bronze Brazing
Μπρουντζοκόλληση*

BS, BSA, BSC
Αγγλικό* πρότυπο.

B-Tension, B-Screw
Βίδα στον πίσω εκτροχιαστή που ρυθμίζει την απόσταση του από τα γρανάζια.

Bushing
Κουζινέτο*, τριβέας ολίσθησης.

Butted
Παχύτερο στα άκρα, λεπτότερο στη μέση. Τεχνική για μείωση του βάρους και διατήρηση της αντοχής. Συναντάται περισσότερο σε σωλήνες σκελετών και σε ακτίνες τροχών.

Γ

Γαλλικό
Τις δεκαετίες 70-80, οι Γάλλοι κατασκευαστές χρησιμοποιούσαν μια σειρά από ιδιαίτερα πρότυπα τα οποία όμως σήμερα έχουν εγκαταλειφθεί. Όλα τα σπειρώματα ήταν στο μετρικό σύστημα* (σε παρένθεση τα αντίστοιχα στο Αγγλικό (BSC) πρότυπο που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα):

• Μεσαία τριβή 35x1mm (34,9x24tpi*)
• Ρουλεμάν λαιμού 25x1mm (25,4x24tpi)
• Πεντάλ 14x1,25mm (14,28x20tpi)
• Τιμόνι 25mm (25,4mm)
• Λαιμός τιμονιού 22mm (22,2mm)

Τα εξαρτήματα αυτά, αν και μοιάζουν πολύ με τα σύγχρονα που ακολουθούν το BSC-ISO πρότυπο, δεν είναι συμβατά με αυτό, κάνοντας μερικές φορές δύσκολη την ανακατασκευή ενός παλαιού γαλλικού ποδηλάτου.

Γέφυρα
Το κομμάτι που συνδέει τα δύο χαμηλότερα κινητά σκέλη ενός τηλεσκοπικού πιρουνιού (μπουκάλες*, μπότες*) μεταξύ τους.

Γεωμετρία (Geometry)
Τα κατασκευαστικά στοιχεία (διαστάσεις, γωνίες) του σκελετού που καθορίζουν την οδική συμπεριφορά του ποδηλάτου. Τα πιο σημαντικά είναι:

• Γωνία λαιμού (Head angle) Η γωνία που σχηματίζει η αξονική γραμμή του λαιμού του σκελετού με το οριζόντιο επίπεδο. Γνωστή σε μοτοσυκλέτες ως γωνία Κάστερ.
• Γωνία σέλας (Seat angle) Το αυτό, αλλά για τον σωλήνα (πραγματικό ή νοητό) που στηρίζει τη σέλα.
• Μεταξόνιο (Wheelbase) Η απόσταση μεταξύ των αξόνων των τροχών.
• Offset Η κάθετη απόσταση από τον άξονα του εμπρός τροχού έως τον νοητό άξονα του λαιμού του σκελετού.
• Chainstay Length Η απόσταση από τον άξονα του πίσω τροχού έως τον άξονα της μεσαίας τριβής.

Γκριπς (Grips)
Οι χειρολαβές του τιμονιού.

Grip Shift
Παλαιότερο σύστημα αλλαγής ταχυτήτων της Sram, με περιστροφικά χειριστήρια πάνω στο τιμόνι.

Γρανάζι  (Gear, Sprocket)
Οδοντωτός τροχός, αλυσοτροχός. Συνήθως εννοούνται το πίσω, ενώ το μπροστά αποκαλείται δίσκος.

Gusset
Μικρή ενίσχυση από έλασμα ή και ραφές συγκόλλησης σε σημεία υψηλής φόρτισης ενός σκελετού

Γωνία Λαιμού, Σέλας
Γεωμετρία*

Δ

Δαγκάνα (Caliper)
Ο μηχανισμός που φιλοξενεί τα έμβολα, τα οποία πιέζουν τα τακάκια στο δίσκο ενός δισκόφρενου.

Διαγώνιος Σωλήνας
Ο σωλήνας του σκελετού που συνδέει τη μεσαία τριβή* με το λαιμό*.

Διαδρομή (Ανάρτησης) (Suspension Travel)
Η απόσταση που μπορεί να κινηθεί (περίπου κατακόρυφα) ο άξονας του τροχού.

Διαιρούμενο Ρουλεμάν
Ρουλεμάν τα μέρη του οποίου (εσωτερικό, εξωτερικό και κυλιόμενα στοιχεία) είναι ξεχωριστά και μπορούν να αποσυναρμολογηθούν. Χρησιμοποιούνται πάντα σε ζευγάρια και χρειάζονται ρύθμιση (“Ποτήρια και Μπίλιες*).

Diamond
Διαμάντι. Ο κλασικός τύπος σκελετού, που αποτελείται από ένα κύριο και δυο πίσω τρίγωνα, το ελαφρύτερο και ισχυρότερο σχήμα.

Διπλασιαστής
Ο εμπρός εκτροχιαστής.

Δισκοβραχίονας (Crankset)
Το συγκρότημα βραχίονα και εμπρός αλυσοτροχού(ων).

Δίσκος

• Ο εμπρός αλυσοτροχός (Chainring).
• Ο δίσκος του δισκόφρενου (Disk, Rotor).

Δισκόφρενο (Disk Brake)
Σύστημα φρένου, όπου δύο μεταλλικές πλάκες επικαλυμμένες με υλικό τριβής (τακάκια), πιέζονται αντίθετα στις δύο πλευρές ενός δίσκου, σταθερά συνδεδεμένου με τον τροχό, επιβραδύνοντας τον. Μπορεί να ενεργοποιείται μηχανικά, με κάποιο είδος κοχλία που κινείται με ντίζα, ή υδραυλικά.

Διπλή ανάρτηση (Full Suspension)
Πλήρης ανάρτηση (μπροστά και πίσω).

Δρόμος (Road)
Αγωνίσματα που γίνονται σε ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Το πιο τυπικό είναι μια διαδρομή από ένα σημείο σε ένα άλλο με μαζική εκκίνηση.
Τα ποδήλατα δρόμου (κούρσες) έχουν τροχούς μεγάλης διαμέτρου με λεπτά λάστιχα, μικρό βάρος και “γυριστό” χαμηλό τιμόνι (Drop handlebars).

Downhill
Αγώνας ΜΤΒ ατομικής χρονομέτρησης που γίνεται σε κατηφορική διαδρομή συνήθως με αυξημένες δυσκολίες (άλματα κλπ.) και αρκετό θέαμα.
Τα ποδήλατα έχουν διπλή ανάρτηση με μεγάλες διαδρομές και στιβαρή κατασκευή.

Δυναμό (Dynamo)
Μικρή γεννήτρια εναλλασσόμενου ρεύματος για φωτισμό. Παλαιότερα (όχι και πολύ) έπαιρνε κίνηση με ένα μικρό τροχό που ακουμπά πάνω στο λάστιχο, αλλά τελευταία εκτοπίζεται από δυναμό ενσωματωμένο στο εμπρός κέντρο.

Δυναμόκλειδο
Όχι πολύ σωστή ονομασία του Ροπόκλειδου*

Dunlop valve (γνωστή και ως Woods valve στις Η.Π.Α.)
Τύπος βαλβίδας αεροθαλάμου. Συχνά αποκαλείται “βαλβίδα ποδηλάτου” ή “βαλβίδα με λαστιχάκι”. Τη συναντάμε όλο και πιο σπάνια. Πήρε το όνομα της απο τον John Boyd Dunlop, εφευρέτη του πνευματικού (με αεροθάλαμο) ελαστικού και ιδρυτή της ομώνυμης εταιρίας ελαστικών.

Ε

Εκτροχιαστής (Derailleur)
Μηχανισμός που αναγκάζει την αλυσίδα να αλλάξει θέση, αλλάζοντας τη σχέση μετάδοσης.

Ελαστομερές (Elastomer, MCU)
Στοιχείο από συνθετικό, πορώδες ελαστικό, που χρησιμοποιήται ως ελαστικό μέσο στις πιο οικονομικές αναρτήσεις.

Ελεύθερο (Freewheel)
Μονόδρομος συμπλέκτης (καστάνια) που μπορεί να περιστρέφεται ελεύθερα προς τη μια κατεύθυνση, ενώ προς την άλλη κινεί τον τροχό.

Entry Level
Ποδήλατα οικονομικά, που όμως καλύπτουν βασικές απαιτήσεις (ως προς τη λειτουργικότητα και την αξιοπιστία) ενός αρχάριου για το συγκεκριμένο είδος (ΜΤΒ, δρόμου κλπ.). Σαν Entry Level ποδήλατα μπορούν να θεωρηθούν τα φθηνά μοντέλα των γνωστών κατασκευαστών. Στην χώρα μας, πολλοί συγχέουν τα Entry Level με τα ποδήλατα σούπερ μάρκετ*, με απογοητευτικά συνήθως αποτελέσματα.

Εξωλκέας (Extractor, Puller)
Ειδικό εργαλείο για την αφαίρεση κάποιου εξαρτήματος συνήθως με σφικτή συναρμογή (σφήνωση), όπως οι βραχίονες από τον άξονα της μεσαίας τριβής.

ERD (Effective Rim Diameter)
Η διάμετρος του στεφανιού του τροχού στο σημείο που πατούν οι ακτίνες. Απαραίτητη διάσταση για τον υπολογισμό του μήκους των ακτίνων.

Εσωτερικές Tαχύτητες (Geared Hub, Internal Gearing)
Σύστημα ταχυτήτων που βρίσκεται ολόκληρο μέσα στο κέντρο του πίσω τροχού. Είναι εύκολο στη χρήση (αλλαγές ακόμη και σε στάση), προστατευμένο από τις συνθήκες και με σχεδόν καθόλου ανάγκη συντήρησης. Μειονεκτήματα το αρκετό βάρος, το περιορισμένο εύρος σχέσεων και το κόστος. Χρησιμοποιείται κυρίως σε ποδήλατα πόλης.

Eye to Eye (length)
Η απόσταση μεταξύ των κέντρων των σημείων στήριξης ενός πίσω αμορτισέρ.

Ζ

Zip-Tie
Πλαστικοί σφιγκτήρες μιας χρήσης (“δετικά” ή “δεματικά”), πολύ χρήσιμοι για τη στερέωση καλωδίων φρένων, ταχυτήτων κλπ στο σκελετό.

Η

Hardtail
Ποδήλατο ΜΤΒ* χωρίς πίσω ανάρτηση.

Hi-Ten (Hi Tensile, High Tension)
Χαρακτηρισμός ανθρακούχου χάλυβα*.

HPV (Human Powered Vehicle)
Όχημα χωρίς κινητήρα, που κινείται αποκλειστικά με μυική δύναμη. Ο όρος χρησιμοποιείται μάλλον περισσότερο για κατασκευές διαφορετικές από το κλασικό δίκυκλο ποδήλατο (Recumbents* και άλλα παρόμοια).

Ι

Index
Σύστημα επιλογής ταχυτήτων, όπου τα χειριστήρια έχουν συγκεκριμένες θέσεις για κάθε σχέση, σε αντίθεση με το παλαιότερο “friction”, το οποίο μετά από κάθε αλλαγή, απαιτούσε μικρο διόρθωση ώστε να μην ακούγεται θόρυβος από την αλυσίδα.
Πρωτοπαρουσιάστηκε από τη Shimano στις αρχές της δεκαετίας του '80. Όλα τα ποδήλατα σήμερα έχουν Index επιλογείς (στα πολύ φθηνά μόνο για τον πίσω εκτροχιαστή*).

 

Ιταλικό
Σπείρωμα μεσαίας τριβής με διάμετρο 36mm x 24 tpi και μήκος 70mm. Χρησιμοποιείται ακόμη σε κάποια ποδήλατα δρόμου, παρόλο που το δεξιόστροφο σπείρωμα της δεξιάς πλευράς έχει την τάση να χαλαρώνει.

Κ

Καλάμι (Stanchion, Upper)
Το πάνω σταθερό, λεπτότερο μέρος ενός τηλεσκοπικού πιρουνιού ανάρτησης*.

Καλουπιέ
Διάταξη συγκράτησης του ποδιού πάνω στο πεντάλ με ιμάντες. Έχει σχεδόν δώσει τη θέση του σε clipless* πεντάλ με μηχανισμό συγκράτησης (τύπου SPD*).

Καλώδιο (Cable)
Το εξωτερικό μέρος της ντίζας*, ή ολόκληρη η ντίζα.

Cantilever
Παλαιότερος τύπος φρένου για ΜΤΒ, ο πρόγονος του V-brake.

Carbon Fiber
Ίνες άνθρακα, ανθρακονήματα*

Κασέτα (Cassette)
Τα γρανάζια των ταχυτήτων του πίσω τροχού που μπορούν να αφαιρεθούν μόνα τους, ενώ ο μηχανισμός του ελεύθερου* είναι μέρος του κέντρου* του τροχού.

Καστάνια (Ratchet)
Ο μηχανισμός του ελεύθερου*

Κέβλαρ (Kevlar, Aramid)
Σύνθετο υλικό μεγάλης αντοχής. Στο ποδήλατο εμφανίζεται συνήθως σε μορφή νήματος που αντικαθιστά τα χαλύβδινα σύρματα στα ελαστικά, κάνοντας τα εύκαμπτα και πολύ ελαφρύτερα.

Κέντρο (Hub)
Το κεντρικό μέρος του τροχού. Φιλοξενεί τον άξονα και τα ρουλεμάν του τροχού, τις φλάντζες με τρύπες από όπου περνούν οι ακτίνες και ενίοτε τα γρανάζια κίνησης και το δίσκο του φρένου.

Center to center
Απόσταση από κέντρο σε κέντρο.

Κεραμικό (Ceramic)
Υλικό όχι μεταλλικό, μεγάλης σκληρότητας.

Κέρατα
Ακροτίμονα*

Chainline
Η απόσταση της αλυσίδας από τον διαμήκη άξονα του ποδηλάτου.

Κλειστό Ρουλεμάν
Ρουλεμάν που προστατεύεται απο ελαστικές τσιμούχες*. Συνήθως ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει τυποποιημένα (cartridge, industrial) ρουλεμάν γενικής χρήσης.

Clipless
Πεντάλ που συνδέονται με το παπούτσι με τη βοήθεια μηχανισμού που αποτελείται από δύο μέρη: Μια μεταλλική πλάκα (σχαράκι) που βιδώνει κάτω από το παπούτσι και από δύο μοχλούς με ελατήριο στο πεντάλ.Το παπούτσι κουμπώνει πατώντας απλά στο πεντάλ και απελευθερώνεται γυρνώντας τη φτέρνα προς τα έξω.
Αυτή η σύνδεση ποδιών-πεντάλ βελτιώνει κατά πολύ τη ομαλή μεταφορά της δύναμης και αυξάνει την απόδοση.
Πολλοί χρησιμοποιούν τον όρο SPD* για όλα τα clipless πεντάλ, ανεξαρτήτως μάρκας.

CNC
Computer Numerical Control. Εργαλειομηχανή (τόρνος, φρέζα, δράπανο κλπ.) ελεγχόμενη από υπολογιστή. Μπορεί να κατασκευάζει με αφαίρεση υλικού (machining) εξαιρετικά πολύπλοκα εξαρτήματα με μεγάλη ακρίβεια.
Πολλοί μικροί κατασκευαστές προσφέρουν CNC εξαρτήματα, προβάλλοντας μια “Hi Tech” εικόνα. Αρκετές φορές όμως, ένα ίδιο “ταπεινό” σφυρήλατο* κομμάτι μπορεί να είναι αρκετά πιο ανθεκτικό (με το ίδιο βάρος).

Κόντρα (Coaster Brake)
Είδος φρένου του πίσω τροχού που ενεργοποιείται γυρίζοντας τα πεντάλ ανάποδα.

Κολαούζο (Tap)
Εργαλείο κατασκευής εσωτερικού σπειρώματος.

Κουζινέτο (Bushing, Plain Bearing)
Δακτύλιος απο ανθεκτικό στην τριβή υλικό (πλαστικό ή μέταλλο), πολλές φορές με πρόσθετη επίστρωση αντιτριβικού υλικού (PTFE ή teflon).
Κουζινέτα υπάρχουν στις αρθρώσεις του αμορτισέρ της πίσω ανάρτησης και σε τηλεσκοπικά πιρούνια, στα σημεία ολίσθησης του κάτω μέρους (μπουκάλα, μπότα) πάνω στο καλάμι (πιρούνι*).

Quick Release
Μηχανισμός ταχείας απελευθέρωσης των τροχών, χωρίς εργαλεία, με το γύρισμα ενός μοχλού.

Κουκουνάρα
Star Nut*

Κούρσα
Ποδήλατο Δρόμου*.

Κούτελο
Λαιμός*

kPa (kiloPascals)
Μονάδα μέτρησης της πίεσης. 1 kPa= 0,01 bar= 0,145 psi

Κράμα (Alloy)
Μέταλλο στο οποίο έχουν προστεθεί μικρές ποσότητες άλλων στοιχείων για τη βελτίωση των ιδιοτήτων του.

Cross
Άλλη μια ονομασία για τα ποδήλατα trekking*.

Cross Country (XC)
Αγώνας ΜΤΒ συνήθως σε μεγάλη κυκλική διαδρομή με μαζική εκκίνηση. Μπορεί να περιλαμβάνει δασικούς δρόμους, μονοπάτια και ίσως ελάχιστη άσφαλτο.
Τα ποδήλατα Cross Country είναι είτε Ηardtail* ή Full Suspension με μικρές, σκληρές διαδρομές αναρτήσεων και έμφαση στο μικρό βάρος.

Κώνος (Cone)
Το εσωτερικό μέρος ενός διαιρούμενου ρουλεμάν. Στα ρουλεμάν των κέντρων* έχει εσωτερικό σπείρωμα και βιδώνει στον άξονα του τροχού για να μπορεί να ρυθμιστεί. Σε μεσαία τριβή* οι δύο κώνοι είναι διαμορφωμένοι πάνω στον άξονα.

Κωνόκλειδο (Cone Wrench)
Ειδικό κλειδί πολύ μικρού πάχους για τη ρύθμιση των (διαιρούμενων*) ρουλεμάν των αξόνων των τροχών.

Λ

Λαιμός

• Σκελετού (Head Tube)
  Ο σωλήνας του σκελετου, μέσα απο τον οποίον περνάει ο άξονας του πιρουνιού (κούτελο*, μούτρο*).
• Πιρουνιού (Steerer Tube)
  O άξονας του πιρουνιού, που στηρίζεται στο λαιμό του σκελετού με ρουλεμάν και μπορεί να περιστρέφεται με το τιμόνι.
• (Stem)
  Το εξάρτημα που συνδέει τον άξονα του πιρουνιού με το τιμόνι.

Λεβιέ (Shift Lever)
Επιλογέας ταχυτήτων. Παλαιότερα ήταν ένας απλός μοχλός, σήμερα ένας πολύπλοκος μηχανισμός (Index*)

Λοξός Σωλήνας
Ο διαγώνιος σωλήνας* του σκελετού.

Μ

Machined
Εξάρτημα κατασκευασμένο με αφαίρεση υλικού σε εργαλειομηχανή (συνήθως CNC*).

Μαστίγιο (Chain Whip)
Εργαλείο αποτελούμενο από ένα μοχλό και ένα κομμάτι αλυσίδα για τη συγκράτηση των γραναζιών του πίσω τροχού για την αφαίρεση τους.

Μεσαία Τριβή (Bottom Bracket, BB)
Το ρουλεμάν στήριξης του δισκοβραχίονα* στο σκελετό.

Μετάδοση (Transmission)
Το σύστημα μετάδοσης της κίνησης από τα πεντάλ στον τροχό.

Μεταξόνιο (Wheelbase)
Γεωμετρία*

Μετρικό (Metric, ISO)
Σπείρωμα που ακολουθεί το μετρικό πρότυπο ISO. Χαρακτηρίζεται από το γράμμα Μ και δυο αριθμούς (πχ. M8x1.25). O πρώτος δείχνει τη διάμετρο και ο δεύτερος το βήμα του σπειρώματος σε χιλιοστά του μέτρου (mm).

Μούτρο
Λαιμός*

Μούφα (Lug)
Διαμορφωμένο έλασμα σύνδεσης των σωλήνων του σκελετού (συνήθως σε συνδυασμό με μπρουντζοκόλληση*) σε παλιότερες κατασκευές.

Μπίλιες (Balls)
Μικρές σφαίρες από βαμμένο (σκληρυμένο) χάλυβα, τα κυλιόμενα στοιχεία των ένσφαιρων τριβέων (ρουλεμάν*, “ποτήρια και μπίλιες*”).

Μπλοκάζ (γαλλικά Blockage)
Quick release*

Μπότα
Τηλεσκοπικό Πιρούνι*.

Μπουαγιώ (γαλλικά Βoyau, αγγλικά Tubular)
Λάστιχο δρόμου το οποίο αποτελείται απο ένα αεροθάλαμο με σκελετό απο νήματα (“λινά”) γύρω του και κολλημένο ελαστικό πέλμα*. Τοποθετείται σε ειδικό στεφάνι με κόλλα.

Μπουκάλα
Τηλεσκοπικό Πιρούνι*.

Μπρουντζοκόλληση (Bronze Brazing)
Ετερογενής συγκόλληση χάλυβα. Παλιότερα ο μοναδικός τρόπος συγκόλλησης σκελετών, σήμερα έχει σχεδόν εγκαταλειφθεί.
Τα κομμάτια θερμαίνονται σε θερμοκρασία χαμηλότερη του σημείου τήξης του χάλυβα (αλλά υψηλότερη από αυτή του μπρούντζου), συνήθως με φλόγα οξυγόνου-ασετιλίνης και το συγκολλητικό υλικό (σε μορφή βέργας) λειώνει και καλύπτει τα κενά.
Η συγκόλληση είναι σχετική ισχυρή, αλλά δεν φτάνει την αντοχή της αυτογενούς (TIG*).

ΜΤΒ
Mountain Bike, Ποδήλατο Βουνού.

Ν

Νιούτον (Newton, N)
Μονάδα μέτρησης της δύναμης. 1Ν= 0,102kgf= 0,224lb

 

Ντεραγιέ (Derailleur)
Εκτροχιαστής*

Ντίζα (Cable)
Εύκαμπτη, ευέλικτη διάταξη μεταφοράς δύναμης μεταξύ δύο σημείων που μπορεί να μην έχουν σταθερή απόσταση μεταξύ τους. Στα ποδήλατα χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των φρένων και των ταχυτήτων, αλλά και συχνά και των αναρτήσεων.
Οι ντίζες αποτελούνται πάντα από δύο μέρη:

• Ένα εξωτερικό καλώδιο από χαλύβδινο σύρμα σε μορφή σπείρας με ένα πλαστικό κάλυμμα και ένα εσωτερικό πλαστικό σωληνάκι για μείωση της τριβής.
• Ένα εσωτερικό συρματόσχοινο (“σύρμα”).

Κατά τη λειτουργία, το εσωτερικό σύρμα καταπονείται σε εφελκυσμό (τράβηγμα) και το εξωτερικό σε θλίψη (συμπίεση).
Τα σύγχρονα καλώδια ταχυτήτων δεν έχουν σπείρα στο εξωτερικό τους, αλλά πολλά ευθύγραμμα σύρματα παράλληλα μεταξύ τους, για μείωση της ελαστικότητας, που είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία των συστημάτων Index*.  Ένα τέτοιο καλώδιο (SIS SP κατά τη Shimano, που πρώτη τα εφάρμοσε), δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιηθεί ως καλώδιο φρένου, καθώς δεν έχει την απαιτούμενη αντοχή για τις πολύ μεγαλύτερες δυνάμεις που αναπτύσσονται κατά το φρενάρισμα.

Ντουραλουμίνιο (Duralumin)
Παλαιότερο κράμα αλουμινίου, με κύρια συστατικά το χαλκό και το μαγνήσιο. Είναι ανθεκτικό, αλλά ευαίσθητο στη διάβρωση και πολύ δύσκολο στη συγκόλληση. Χρησιμοποιήθηκε πολύ στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα στην αεροπορία. Μάλλον δεν χρησιμοποιείται πια.

Νύχι (Derailleur hanger)
Μικρή προεξοχή για τη στήριξη του πίσω εκτροχιαστή, Στους σκελετούς από αλουμίνιο είναι συνήθως αφαιρούμενο.

Ο

Οδηγός (αλυσίδας) (Chainguide)
Διάταξη με γλύστρες ή και τροχαλίες, που δεν επιτρέπει στην αλυσίδα να βγει από το μπροστινό αλυσοτροχό. Χρησιμοποιείται σε ποδήλατα Downhil και Freeride με μονό δίσκο.

OEM (Original Equipment Manufacturer)
Εξαρτήματα που πωλούνται μόνο σε κατασκευαστές ποδηλάτων για να τοποθετηθούν σε έτοιμα ποδήλατα στο εργοστάσιο. Πολλές φορές πρόκειται για φθηνότερες εκδόσεις ανταλλακτικών που υπάρχουν και σαν Aftermarket* (πχ. ενα πιρούνι ανάρτησης με λιγότερες ρυθμίσεις).

Offset (Rake)
Γεωμετρία*.

OLD - Over Locknut Dimension
Η απόσταση μεταξύ των δύο εξωτερικών παξιμαδιών σε ένα κέντρο τροχού, που έρχονται σε επαφή με το σκελετό ή το πιρούνι, τα οποία φυσικά πρέπει να έχουν άνοιγμα με την ίδια διάσταση.
Οι πιο συνηθισμένες διαστάσεις είναι:

• 100mm στον εμπρός τροχό.
• 130mm στον πίσω τροχό σε ποδήλατα ΜΤΒ με 7 ταχύτητες και δρόμου με 8, 9 και 10 ταχύτητες.
• 135mm σε ΜΤΒ με 8 και 9 ταχύτητες.
• 150mm σε ΜΤΒ Freeride/Downhill

Ομπρέλα (Dish)
H διαφορά στη γωνία που σχηματίζουν οι ακτίνες της δεξιάς με την αριστερή πλευρά στον πίσω τροχό, (επειδή δεξιά υπάρχουν τα γρανάζια), ή και στον μπροστά, όταν υπάρχει δισκόφρενο.

One Piece (Crank)
Βραχίονας σε ένα κομμάτι μαζί με τον άξονα της μεσαίας τριβής. Χρησιμοποιούνται σε ποδήλατα ΒΜΧ.

Οριζόντιος σωλήνας (Top Tube)
Ο σωλήνας του σκελετού που συνδέει το λαιμό με το σωλήνα της σέλας. Παλαιότερα, ήταν παράληλος με το έδαφος, σιγά σιγά όμως αρχισε να αποκτά κλίση προς τα πίσω (sloping) για μεγαλύτερη ευελιξία. Στα σύγχρονα ΜΤΒ, ο οριζόντιος σωλήνας έχει σχήμα ανοικτού “V” για ακόμη μεγαλύτερο χώρο (standover height) για τον αναβάτη σε δύσκολες διαδρομές.

Oversized
Κάτι νέο που είναι μεγαλύτερο από το συνηθισμένο-καθιερωμένο. Ο όρος έχει χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς για σωλήνες σκελετού, ρουλεμάν τιμονιού, seat posts, τιμόνια, λαιμούς κ.α.

Π

Παλουκόσελο (Seat Post)
Ο σωλήνας που στηρίζει τη σέλα και μπορεί να ρυθμίζεται ως προς το ύψος.

Πέλμα (Tread)
Το μέρος του ελαστικού που έρχεται σε επαφή με το έδαφος. Μπορεί να είναι λείο σε λάστιχα για άσφαλτο, ή έντονα ανάγλυφο (τρακτερωτό) σε χωμάτινα λάστιχα.

Πεντάλ (Pedal)
Μεταφέρουν τη δύναμη από τα πόδια στο σύστημα μετάδοσης. Συνδέονται βιδωτά στους βραχίονες με σπείρωμα 9/16"x20tpi (εκτός από κάποια ΒΜΧ και παιδικά ποδήλατα που είναι 1/2"x20 tpi). Στο αριστερό πεντάλ το σπείρωμα είναι πάντα αριστερόστροφο και σημειώνεται με το γράμμα “L”.

Pedelec
Ποδήλατο με ηλεκτρική υποβοήθηση από ένα μικρό κινητήρα ισχύος έως 250W, ο οποίος λειτουργεί μόνον όταν ο οδηγός κάνει πεντάλ και μπορεί να αναπτύξει ταχύτητα μέχρι 25km/h.

Πιρούνι (Fork)
Το μέρος του σκελετού που στηρίζει τον εμπρός τροχό. Εδράζεται στο σκελετό με ρουλεμάν και μπορεί να περιστρέφεται από το τιμόνι, αλλάζοντας την κατεύθυνση κίνησης. Στα ΜΤΒ* διαθέτει και ανάρτηση*.

Πίστα (Track)
Αγωνίσματα που γίνονται σε κλειστή ελλειπτική πίστα (Ποδηλατοδρόμιο, Velodrome). Τα ποδήλατα πίστας μοιάζουν με ποδήλατα Δρόμου*, αλλά δεν έχουν ταχύτητες, ελεύθερο και φρένα (Fixed Gear*).

Πλάκα
Γέφυρα*

Πολλαπλό Eλεύθερο (Multiple Freewheel)
Εξάρτημα που περιλαμβάνει τα γρανάζια των ταχυτήτων και το μηχανισμό του ελεύθερου σε ένα συγκρότημα που βιδώνει στο κέντρο του πίσω τροχού. Σε αντίθεση με το σύστημα με κασέτα*, ο άξονας του κέντρου που δέχεται βιδωτό πολλαπλό ελεύθερο είναι πιο επιρρεπής σε στράβωμα ή σπάσιμο όταν οι απαιτήσεις ανέβουν.

Ποτήρια (Cups)

• Τα εξωτερικά μέρη των ρουλεμάν με “ποτήρια και μπίλιες*”.
• Πολλές φορές ποτήρια λέγονται ολόκληρα τα ρουλεμάν του λαιμού, ασχέτως τρόπου κατασκευής.

Ποτήρια και μπίλιες (Cup and Cone)
Διαιρούμενα ρουλεμάν των οποίων το εξωτερικό μέρος έχει σχήμα χαμηλού ποτηριού, το εσωτερικό έχει σχήμα κώνου και ανάμεσα τους κυλούν οι μπίλιες*. Τοποθετούνται πάντα σε ζεύγη και χρειάζονται ρύθμιση (ρυθμιζόμενα ρουλεμάν*).
Πολλοί πιστεύουν πως αυτά τα ρουλεμάν είναι κατώτερα από τα “κλειστά*” ίσως επειδή στα φθηνά ποδήλατα η ποιότητα κατασκευής είναι πολύ κακή, όμως αυτό δεν είναι απόλυτα σωστό.
Σε ένα τέτοιο ρουλεμάν, η επαφή των κυλιόμενων στοιχείων γίνεται υπό γωνία, έτσι μπορεί να μεταφέρει πολύ μεγαλύτερα αξονικά φορτία (σημαντικό ειδικά για τους άξονες των τροχών) και έτσι να έχει πολύ μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Η Shimano χρησιμοποιεί διαιρούμενα ρουλεμάν σε όλα τα κέντρα της.

Power Modulator
Απλός μηχανισμός με ελατήριο για τον περιορισμό της ισχύος των φρένων, για ποδήλατα πόλης και trekking.

Πρόσφυση (Traction)
Η δύναμη τριβής που αναπτύσσεται μεταξύ ελαστικού και δρόμου και δεν επιτρέπει το γλίστρημα του τροχού. Η πρόσφυση εξαρτάται από τη σύνθεση του ελαστικού, το είδος του εδάφους, και την πίεση του αέρα.

Προφόρτιση (Preload)
Η δύναμη που ασκεί το ελατήριο μιας ανάρτησης, όταν αυτή δεν δέχεται κανένα φορτίο (δηλ. Όταν βρίσκεται στη μεγαλύτερη έκταση). Μεταβάλλουμε την προφόρτιση για να ρυθμίσουμε το sag*.

psi (pounds per square inch)
Μονάδα μέτρησης της πίεσης. 1 psi=  0,069 bar=  6,89 kPa

Presta
Τύπος βαλβίδας αέρα (“γαλλική” ή σπανιότερα “ιταλική”) με διάμετρο 6mm.

Ρ

Rake
Offset*

Rapidfire
Ονομασία της Shimano για το σύστημα επιλογής ταχυτήτων της με δύο μοχλούς, έναν για το ανέβασμα ταχύτητας και έναν για το κατέβασμα. Η Sram ονομάζει το αντίστοιχο δικό της Trigger.

Ρεγουλατόρος
Βιδωτό μικρό εξάρτημα για ρύθμιση. Ρεγουλατόρους βρίσκουμε συνήθως στους εκτροχιαστές και τις ντίζες.

Recumbent
Ποδήλατο με διαφορετική, “ξαπλωτή” θέση οδήγησης. Δεν υπάρχει η συνηθισμένη σέλα, αλλά ένα κάθισμα που στηρίζει και την πλάτη, ενώ τα πεντάλ βρίσκονται πιο μπροστά και από τον μπροστινό τροχό.
Έχουν πολύ μικρότερη αεροδυναμική αντίσταση από ένα συνηθισμένο ποδήλατο, που σε συνδυασμό με την άνετη θέση οδήγησης τα κάνει πιο αποδοτικά, ειδικά για την κάλυψη μεγάλων αποστάσεων.
Εκτός από δίκυκλα recumbents, υπάρχουν και τρίκυκλα, σε διάφορες διατάξεις, με πιο συνηθισμένη αυτή με δύο τροχούς μπροστά και έναν πίσω.

Revo, Revoshift
Οικονομικό σύστημα αλλαγής ταχυτήτων της Shimano, με περιστροφικά χειριστήρια πάνω στο τιμόνι. Το πρώτο τέτοιο σύστημα που παρουσιάστηκε ήταν το Grip shift* της Sram.

Ροπή (Torque)
Η έννοια της ροπής είναι απλή, αλλά φαίνεται να δυσκολεύει αρκετούς. Πολύ απλά θα μπορούσαμε να πούμε οτι ροπή Μ εμφανίζεται όταν μια δύναμη F εφαρμοστεί σε ένα εξάρτημα, το οποίο δεν μπορεί να κινηθεί ελεύθερα, αλλά μπορεί να περιστραφεί γύρω από ένα σημείο.
Αν το σημείο που εφαρμόζεται η δύναμη απέχει από το σημείο περιστροφής μια απόσταση α, τότε η ροπή είναι Μ=F.a

Ροπόκλειδο (Torque Wrench)
Εργαλείο για το σφίξιμο βιδών με την προκαθορισμένη ροπή.

Ρότορας

• Ο δίσκος του δισκόφρενου
• Μηχανισμός σε ποδήλατα ΒΜΧ Freestyle που επιτρέπει την περιστροφή του τιμονιού απεριόριστα, χωρίς να εμποδίζεται από τις ντίζες των φρένων.

Ρουλεμάν (Ball Bearing)
Ένσφαιρος τριβέας. Ανάμεσα στον εξωτερικό και τον εσωτερικό δακτύλιο παρεμβάλλονται σφαίρες (μπίλιες) από εξαιρετικά σκληρό χάλυβα, μειώνοντας στο ελάχιστο την τριβή ολίσθησης.

Ρυθμιζόμενο Pουλεμάν
Διαιρούμενο Pουλεμάν*

Σ

Σαμπρέλα
Αεροθάλαμος*. Η λέξη προέρχεται από το γαλλικό chambre à air.

Sag, Static sag
Η βύθιση των αναρτήσεων με το κανονικό τους φορτίο, δηλαδή με τον ποδηλάτη πάνω στο ποδήλατο χωρίς να κινείται. Η σωστή ρύθμιση του sag είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία της ανάρτησης.

Schrader
Τύπος βαλβίδας αέρα (“αυτοκινήτου”) με διάμετρο 8mm.

Σίδερο
Χάλυβας*. Ένα ποδήλατο “από σίδερο” έχει σκελετό από χάλυβα, ανθρακούχο (“hi-ten”) στα φθηνά, ή χρωμιομολυβδαινιούχο (CrMo ή cromoly steel) στα καλύτερα.
Σήμερα, η χρήση του χάλυβα στους σκελετούς έχει περιοριστεί στα πολύ φθηνά ποδήλατα μόνον.

Single Pivot
Σύστημα πίσω ανάρτησης, στο οποίο το ψαλίδι* συνδέεται με το σκελετό σε ένα μόνο σημείο.

Singlespeed
Ποδήλατο χωρίς ταχύτητες, με μια σταθερή σχέση μετάδοσης.

City Bike
Ποδήλατο για χρήση στην πόλη με έμφαση στην ευκολία χρήσης, δυνατότητα μεταφοράς (σχάρα, καλάθι) αποσκευών, προστασία (φτερά, καλυμμένη αλυσίδα) και ελάχιστη συντήρηση (εσωτερικές ταχύτητες).

Snake Bite
Tρύπημα της σαμπρέλας όταν πιεστεί μεταξύ λάστιχου και στεφανιού από κάποιο χτύπημα σε πέτρα, πεζοδρόμιο κλπ. Είναι χαρακτηριστικέ οι δύο τρύπες που μοιάζουν με δάγκωμα φιδιού. Η χαμηλή πίεση του αέρα αυξάνει τις πιθανότητες για snake bite.

Σούπερ Μάρκετ
Ποδήλατα που πωλούνται σε πολυκαταστήματα, καταστήματα παιχνιδιών κλπ. και όχι σε εξειδικευμένα καταστήματα ποδηλάτων. Είναι κατασκευασμένα με γνώμονα το ελάχιστο δυνατό κόστος, για να πωλούνται φθηνά. Όπως είναι φυσικό, η ποιότητα κατασκευής (ειδικά των περιφερειακών εξαρτημάτων), αλλά και της συναρμολόγησης πριν την παράδοση στον πελάτη, απέχει πολύ από το να είναι ικανοποιητική. Δυστυχώς, πολλοί τα συγχέουν με τα entry level* ποδήλατα, πιστεύοντας πως είναι ιδανικά για κάποιον που πρωτοασχολείται με το αντικείμενο.

Σπαστό Ποδήλατο (Folding Bike)
Ποδήλατο που μπορεί να διπλώνει για να μεταφέρεται εύκολα, πιάνοντας ελάχιστο χώρο, συνήθως με μικρούς τροχούς 16”-20”.
Στη μόδα τη δεκαετία του '70 κυρίως απο Ιταλούς κατασκευαστές, εξαφανίστηκε σιγά σιγά, για να εμφανιστεί και πάλι πριν μερικά χρόνια. Φυσικά πιο εξελιγμένο και εύχρηστο (αλλά και ακριβότερο), εξυπηρετεί ήδη πολύ κόσμο στην καθημερινή μετακίνηση στη ζούγκλα των ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων.

SPD
Shimano Pedaling Dynamics, η ονομασία της Shimano για τα πεντάλ της που συγκρατούν το παπούτσι χωρίς ιμάντα (καλουπιέ*).
Συνήθως SPD λέγονται στην καθομιλουμένη όλα τα clipless* πεντάλ και άλλων κατασκευαστών (Look, Crank Brothers, κλπ, τα οποία χρησιμοποιούν διαφορετικά συστήματα και δεν είναι συμβατά μεταξύ τους).

Spider
Συνδέει τον δεξιό βραχίονα με τους δίσκους* της ανάπτυξης*. Μπορεί να είναι   μέρος του βραχίονα ή ξεχωριστό κομμάτι, προσαρμοσμένο πρεσαριστά.

Στάντ (Stand, Kickstand)
Αναδιπλούμενος βραχίονας για τη στήριξη του ποδηλάτου.

Star Nut
ειδικό παξιμάδι με δύο σειρές “αυτιά” από σκληρό χάλυβα που σφηνώνεται στον άξονα του πιρουνιού και σε αυτό βιδώνει η βίδα ρύθμισης των ρουλεμάν λαιμού τύπου Ahead*.

Steerer, Steerer Tube
Λαιμός*.

Stem
Ο λαιμός* του τιμονιού που συνδέει τον άξονα του πιρουνιού με το τιμόνι.

Στεφάνι (Rim)
Ο εξωτερικός μεταλλικός δακτύλιος του τροχού, που συνδέεται με το κέντρο* με τις ακτίνες* και πάνω στον οποίο τοποθετείται το λάστιχο. Κατασκευάζονται συνήθως από κράματα αλουμινίου, όμως σε high-end ποδήλατα δρόμου βλέπουμε όλο και πιο συχνά στεφάνια από ανθρακονήματα. Ευτυχώς, τα απαράδεκτα χαλύβδινα στεφάνια (που έχουν μεγάλο βάρος και στραβώνουν πολύ εύκολα), έχουν εξαφανιστεί, ακόμη και από τα πολύ φθηνά ποδήλατα.

Συγκόλληση (Welding, Brazing)
Τρόπος σύνδεσης μετάλλων με θερμότητα (TIG*, Μπρουντζοκόλληση*).

Σύνθετα Υλικά (Composite materials, Composites)
Υλικά όχι μεταλλικά που κατασκευάζονται τεχνητά συνδυάζοντας διαφορετικά υλικά. Τα πιό συνηθισμένα στο ποδήλατο είναι τα ανθρακονήματα*.

Σύρμα (Inner Cable)
Το εσωτερικό συρματόσχοινο σε μια ντίζα*.

Σφήνα
Εξάρτημα για τη σύνδεση των βραχιόνων* με τον άξονα της μεσαίας τριβής* σε παλαιότερες κατασκευές. Δεν χρησιμοποιείται πλέον.

Σφυρηλάτηση (Forging)
Διαδικασία κατασκευής όπου το κομμάτι διαμορφώνεται με αλλεπάλληλα χτυπήματα ενός μηχανικού σφυριού μέσα σε ένα καλούπι, παίρνοντας σιγά σιγά το επιθυμητό σχήμα.
Η σφυρηλάτηση αυξάνει την αντοχή του κομματιού και χρησιμοποιήται πολύ σε εξαρτήματα όπως βραχίονες*, λαιμοί τιμονιού*, γέφυρες* πιρουνιών, κέντρα* τροχών κλπ.

Σχάρα
Εξάρτημα που βιδώνεται στο πίσω συνήθως μέρος του σκελετού για τη μεταφορά φορτίων.

Σχαράκια
Μικρές μεταλλικές πλάκες που βιδώνονται στο κάτω μέρος των ειδικών παπουτσιών για την προσαρμογή τους σε clipless* πεντάλ.

Τ

Ταινία

• Λεπτή ταινία από αφρώδες υλικό που τυλίγεται στο γυριστό τιμόνι των ποδηλάτων δρόμου.
• (Rim Tape) Φακαρόλα*.

Ταμπούρο (Drum Brake)
Είδος φρένου που βρίσκεται μέσα στο κέντρο του τροχού, με πολύ περιορισμένη εφαρμογή σε ποδήλατα.

Tandem
Ποδήλατο για δύο αναβάτες (διπλό).

Ταχύτητες (Gears, Speeds)
Ο αριθμός των διαφορετικών σχέσεων μετάδοσης.

Τεντωτήρας (Tensioner)
Άλλη (όχι απόλυτα σωστή) ονομασία του οδηγού αλυσίδας*.

Τηλεσκοπικό Πιρούνι
Διάταξη ανάρτησης του εμπρός τροχού. Αποτελείται από δύο κύρια μέρη, το καλάμι (upper, stanchion) και τη μπουκάλα ή μπότα (slider), τα οποία έχουν ελαφρά διαφορετική διάμετρο και το ένα μπορεί να κινείται μέσα στο άλλο, επιτρέποντας στον τροχό να κινείται ευθύγραμμα.

TIG
Tungsten Inert Gas. Μέθοδος αυτογενούς συγκόλλησης*, κατάλληλη για πολλά μέταλλα (χάλυβα, αλουμίνιο, τιτάνιο κλπ). Πρόκειται  για ηλεκτροσυγκόλληση τόξου, το οποίο δημιουργείται μεταξύ του κομματιού και ενός ηλεκτροδίου από βολφράμιο, που δεν λειώνει.
Το συγκολλητικό υλικό (ίδιο με το βασικό μέταλλο) είναι σε μορφή ράβδου και προστίθεται ξεχωριστά. Η περιοχή συγκόλλησης προστατεύεται από επαφή με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας με την παροχή αδρανούς αεριού (αργόν).
Η μέθοδος TIG δίνει καλύτερα αποτελέσματα από τις άλλες μεθόδους.

Τιμονόπλακα (Triple Clamp)
Συνήθως έτσι λέγονται οι γέφυρες* σε πιρούνια Downhill/Freeride με διπλή (πάνω και κάτω απο το λαιμό του σκελετού) γέφυρα.

Τιτάνιο (Titanium, Ti)
Μέταλλο  με καλά χαρακτηριστικά (ισχυρό, ελαφρύ και ανθεκτικό στη διάβρωση). Χρησιμοποιήθηκε σε Hi-end* σκελετούς πριν την εξάπλωση του αλουμινίου και την έλευση του Carbon Fiber. Σήμερα έχει περιοριστεί η χρήση του.
Γύρω από το Τιτάνιο έχει δημιουργηθεί ένας “μύθος” με αρκετούς υποστηρικτές μέχρι σήμερα. Οι πιο συνηθισμένες ανακρίβειες είναι πως οι σκελετοί απο τιτάνιο “δεν σπάνε” και οτι “είναι πολύ δύσκολοι στην κατασκευή, γιαυτό και κοστίζουν τόσο πολύ”.
Και οι δύο διατυπώσεις είναι παραπλανητικές. Όλα τα υλικά μπορούν να αστοχήσουν εαν τα φορτία ξεπεράσουν κάποια όρια. Η μηχανική κατεργασία του τιτανίου δεν είναι δυσκολότερη από αυτή του χάλυβα, ούτε η συγκόλληση του γίνεται δυσκολότερα από αυτή του αλουμινίου.

Trail
-Μονοπάτι
-(Γεωμετρία)

TPI (Threads per Inch)

• Σπείρες ανά ίντσα σε σπειρώματα κατά το Αγγλικό* (BS, BSC) σύστημα.
• Ίνες υφάσματος ανά ίντσα. Το συναντάμε στα ελαστικά. Μεγαλύτερος αριθμός σημαίνει περισσότερες, αλλά λεπτότερες ίνες, δηλαδή πιο ελαφρύ και μαλακό λάστιχο με μικρότερη τριβή κύλισης*, αλλά με μεγαλύτερη ευαισθησία σε πέτρες, γωνίες κλπ.

Track
Πίστα*

Τρακτερωτό (Knobby)
Λάστιχο, το πέλμα* του οποίου έχει μεγάλες προεξοχές (τακούνια, knobs) για αύξηση της πρόσφυσης στο χώμα. Τα τρακτερωτά λάστιχα όταν χρησιμοποιούνται στην άσφαλτο δεν έχουν καλή συμπεριφορά, παρουσιάζοντας μεγάλη τριβή κύλισης*, κραδασμούς, θόρυβο και μειωμένη πρόσφυση, ενώ φθείρονται και γρήγορα.

Threadless
Χωρίς σπείρωμα, συνήθως αναφέρεται στα ρουλεμάν τιμονιού τύπου Αhead*.

Τριβή Κύλισης (Rolling Resistance)
Η αντίσταση στην κίνηση του ποδηλάτου που προκαλείται από την τριβή στους άξονες και τα λοιπά μηχανικά μέρη, αλλά πολύ περισσότερο από την παραμόρφωση των ελαστικών. Μεγάλο ρόλο παίζει η πίεση του αέρα (όσο μειώνεται τόσο αυξάνει η τριβή), αλλά και το ίδιο το λάστιχο. Λάστιχα με μαλακά πλαϊνά κυλούν πιο εύκολα, αλλά είναι και πιο ευαίσθητα σε χτυπήματα (snake bite*).

Trigger
Σύστημα αλλαγής ταχυτήτων της Sram με δύο μοχλούς, παρόμοιο με το Rapidfire* της Shimano.

Τσιμούχα (Seal)
Ελαστικός δακτύλιος στεγανοποίησης. Τσιμούχες χρησιμοποιούνται σε διάφορα ρουλεμάν (κέντρων, λαιμού, συνδέσμων ανάρτησης, αλλά και στο πιρούνι) για τη συγκράτηση του λιπαντικού (γράσου ή λαδιού) και την προστασία από την είσοδο νερού, σκόνης κλπ.

Υ

Υβριδικό (Hybrid)
Υβριδικά συνήθως λέγονται τα ποδήλατα με ηλεκτρική υποβοήθηση (pedelecs*). Ακόμη σαν υβριδικά μπορεί να συναντήσουν ποδήλατα τύπου trekking*.

Υδραυλικό (Hydraulic)
Κάτι που λειτουργεί με υγρό το οποίο, είτε μεταφέρει πίεση από ένα σημείο (πχ. χειριστήριο) σε ένα άλλο (πχ. φρένο), είτε αναπτύσσοντας υδροδυναμική τριβή (πχ. αναρτήσεις).

Φ

Φακαρόλα (Rim Tape)
Ταινία από πλαστικό που τοποθετείται μέσα στο στεφάνι του τροχού για την προστασία της σαμπρέλας από τις ακτίνες.

Φιλιέρα (Die)
Εργαλείο κατασκευής εξωτερικού σπειρώματος.

Fixed (Fixie, Fixed Gear)
Ποδήλατο χωρίς ταχύτητες, χωρίς ελεύθερο* και χωρίς φρένα. Τα πεντάλ γυρνούν συνέχεια όταν το ποδήλατο κινείται και το φρενάρισμα γίνεται επιβραδύνοντας την κίνηση αυτή.
Τέτοια ποδήλατα χρησιμοποιούνται σε αγωνίσματα πίστας*, αλλά σιγά σιγά, όλο και περισσότεροι τα χρησιμοποιούν και στο δρόμο (συνήθως με την προσθήκη ενός μπροστά φρένου, αλλά όχι πάντα).
Φυσικά, η χρήση ενός fixed στην πόλη απαιτεί σημαντική εξοικείωση, πολλοί “εναλλακτικοί” ποδηλάτες όμως έχουν δημιουργήσει μια (sub) culture στις μεγαλουπόλεις όλου του κόσμου και δηλώνουν πως μόνο ένα Fixie είναι το ultimate ποδήλατο.

Freeride
The ultimate mountain biking.

FS, Full Suspension
Ποδήλατο με ανάρτηση και στους δύο τροχούς.

Φτερό (Fender, Mudguard)
Πλαστικό ή μεταλλικό κάλυμμα του τροχού για την προστασία του ποδηλάτη από νερά και λάσπη.

Χ

Χάλυβας (Steel, St)
Γνωστός και σαν σίδερο* ή ατσάλι. Μέταλλο ανθεκτικό, αλλά και σχετικά βαρύ. Παλαιότερα το μοναδικό υλικό κατασκευής σκελετών, σήμερα έχει πάρει τη θέση του το αλουμίνιο.

XC
Cross Country*

Χειριστήρια (Controls)
Τα όργανα χειρισμού φρένων και ταχυτήτων.

Ηigh-end
Ποδήλατα, αλλά και ανταλλακτικά ή αξεσουάρ, που χαρακτηρίζονται από εξαιρετική ποιότητα, λειτουργικότητα και (πολλές φορές υπερβολικά) υψηλή τιμή.

Χρονόμετρο (Time Trial)
Αγώνισμα δρόμου όπου ο κάθε ποδηλάτης ξεκινά μόνος του και χρονομετρείται σε μια σχετικά μικρή διαδρομή. Τα ποδήλατα χρονομέτρου έχουν σαν βάση τα ποδήλατα δρόμου*, αλλά με έμφαση στην  ελαχιστοποίηση της αεροδυναμικής αντίστασης.

Cromoly, CrMo
Χρωμιομολυβδαινιούχος χάλυβας. Κράμα χάλυβα με χρώμιο και μολυβδαίνιο για αύξηση της αντοχής. Υλικό των καλών χαλύβδινων σκελετών, συνήθως τύπος 4130.

Ψ

Ψαλίδι, -α (Stays, chainstay - seatstay)
Tο μέρος του σκελετού που συνδέει τον πίσω τροχό με το κυρίως πλαίσιο.  Chainstay  είναι το χαμηλότερο σκέλος, απο τη μεσαία τριβή ως τον άξονα του τροχού, ενώ το  seatstay συνδέει τον άξονα με το πάνω μέρος του κυρίως τριγώνου, στο σωλήνα της σέλας. Σε Full Suspension ποδήλατα, επειδή ο τροχός κινείται, τα ψαλίδια περιλαμβάνουν αρθρώσεις, ενώ μπορεί να έχουν και πολύ διαφορετικά σχήματα.

Ω

UCI (Union Cycliste Internationale)
Η Διεθνής Ομοσπονδία Ποδηλασίας που έχει έδρα την Ελβετία.